प्यूठान जिल्लाको चर्चित धार्मिक पर्यटकीय स्थल झाक्रिस्थान पनि एक हो। मल्लरानी गाउँपालिकामा -४ कात्रेखोलामा अवस्थित धार्मिकस्थल झाक्रिस्थान मन्दिरमा आफुले मागेको पुग्ने जनविश्वास रहदै आएको छ।ग्रामीण समाज धार्मिक आस्थामा समर्पित छ।कुल, सिम, मष्ट, बराह, देवता, झाक्रि, भुत प्रेतमा विश्वास गर्दछ।यहि कारण पनि झाक्रि महाराजसंग हिन्दु समुदाय धेरै डराउने गर्दछन् ताकि झाक्रि नरिसाउन भनि।झाक्रि देवता ज्यादै रिसाह हुने भएकाले प्रसन्न बनाउन पनि सजिलो छिटो सकिन्छ भन्ने किम्बदन्ती रहदै आएको छ।मागेको पुग्ने जनविश्वास रहेको झाक्रिस्थानमा शनिवार र मंगलबारको दिनमा पुजापाठ गर्ने भक्तजनहरुको भिड हुने गर्छ।
जिल्ला सदरमुकाम खलङ्गा देखि ३ किलोमिटर दुरीमा रहेको भैरवडाँडा र बुढीचारको काखमा रहेको कात्रेखोलामा झाक्रि देवस्थल रहेको छ।प्राकृतिक वनोट, झाक्रि देवता प्रतिको आस्थाका कारण अत्यन्त लोकप्रिय स्थल बनेको छ ।झाक्रि देवतालाई फलेदाको रुख मुनी राखिएको छ। झाक्रिलाई खुल्ला आकास मन पर्ने भन्दै मन्दिर नबनाई चौपारी बनाएर व्यवस्थित गरिएको छ ।रुखको फेदमा श्रद्धालुहरुबाट चढाइएका पितलले वनाएको झाक्रिको मुकुट, वरिपरि त्रिसुल, घण्ट झुण्याइएको देख्न सकिन्छ।झाक्रिस्थानमा पुग्ने दर्शनार्थीले चिच्चाएर आफुले चाहेको कुरा माग्ने गर्दछन्।मनमनै बोलेर मागेको पुरा नहुने भन्दै चिच्चाएर बर माग्ने गरेको पाईन्छ।वुढापुराना संगै नयाँ पुस्तामा पनि झाक्रिस्थानको मोह निकै वढ्दो क्रममा रहेको छ।झाक्रिस्थानमा दर्शन गर्न प्युठान जिल्ला संगै जिल्ला बाहिरबाट (रोल्पा, अर्खाघाची) दर्शनार्थीहरु पनि आउने गर्छन।
झट्ट हेर्दा सामान्य लाग्ने झाक्रिस्थान मन्दिरमा मान्छेहरुको आकर्षण बढ्दै गएकाले सिजनको समयमा हजारौ दर्शनार्थीहरु भिड हुने गर्दछ।झात्रिस्थानमा दैनिक भक्तजनहरु पुजाँआजा संगै दर्जनौंको संख्यामा बली चडाउन जाने गर्दछन्।धेरै लामो समय अघि देखि नै यो ठाउँ परिचित छ।दुःख पाएका व्यक्ति र आफुले सोचेको नभएकाहरु समस्या लिएर झाक्रिस्थान पुग्ने गर्दछन्।यो स्थानमा पुगेर मागेको कुरा पुग्ने विश्वासका साथ दर्शनार्थी झाक्रिस्थानमा पुगेको दर्शनार्थीहरु बताउछन्।झाक्रिस्थानमा बोका, कुखुरा, रागो, हाँस, परेवा, पञ्च बलीको बली, मुख्य गरि झाक्रिस्थानमा चामलको पिठोबाट बनाईएको बाक्लो रोटी चढाउने गर्छन।
प्रत्येक बर्ष बडा दशै, चैते दशै र विदाको दिन समस्याबाट मुक्ती पाउन वा कवोल गरेको र राम्रो फल प्राप्तिका लागि झाक्रिस्थानमा पुजा गर्न जानेहरुको भिड लाग्दछ।विशेष गरी सन्तान प्राप्तिको लागि यो ठाउँ उपयुक्त हुने दर्शनार्थीहरु बताउछन।यस ठाउँको एउटा अनौठो प्रचलन रहेको छ ,यहाँको सरसफाई भने प्राकृतिक रुपमा हुने हुँदा यस स्थानको सरसफाई गर्दा भलो नहुने,अनिस्थ हुने हुँदा,कोहि कसैले पनि सरसफाइ गरेको पाईदैन।पशु बलि दिँदाको रगत ,पलास्टिक र पात पतिङगर् हुने गर्दछ। यस स्थानमा आउनुहुने पर्यटक तथा भक्तजनहरुको लागि स्थानीय निकाय तथा ब्यक्तिहरुले धर्मशाला तथा बिश्राम लिने संरचना निर्माण गरेका छन्।
प्यूठानको खरा अर्खा क्षेत्रमा त लाटा नाँच नचाउनेनै चलन रहेको थियो।वरिपरी ठुला-ठुला पहाड,नदीको किनारमै रहेको सानो मन्दिर,प्रकृतिको रमणीय वातावरण, हरियाली जंगल, एकान्त लगायतका बिशेषताहरुले यस स्थानलाई सुन्दर अझ बनाएको।प्राकृतिक वनोट, झाक्रि देवता प्रतिको आस्थाका कारण धार्मिक हिसावमा महत्वपूर्ण मानिने झाक्रिस्थान प्राकृतिक सुन्दरताले भरिपूर्ण छ ।
